Oprócz kilku pospolitych w Polsce dzikich czosnków o liściach jak szczypiorek, mamy jeszcze jeden rzadki gatunki bardzo podobny do czosnku niedźwiedziego. Jest to czosnek siatkowaty Allium victorialis. Jest to rzadki gatunek gór i pogórza, w Polsce występujący w lasach jodłowych, łęgowych i na wysokogórskich łąkach. Używany m.in. przez Kirgizów i Buriatów. W Rosji znany jako „sibirskaja czeremsza”. Na Syberii gotowany stanowi składnik nadzienia do pierogów i jest też kiszony, a w Chinach dodawany do marynat mięsnych. Używany także w kuchni japońskiej (tam znany jakogyōja ninniku (ギョウジャニンニク (行者葫)) oraz korańskiej. Legioniści rzymscy zjadali go, wierząc, że leczy rany oraz dodaje siły i męstwa. O tyle dobrze uzupełnia się z czosnkiem niedźwiedzim, że liście dłużej pozostają zielone i smaczne, a więc nadają się do jedzenia nawet na początku lata. Smak podobny do niedźwiedziego, ale mniej piekący.
Jak odróżnić od siebie oba gatunki?
1. Liście czosnki siatkowatego są bardziej owalne – u niedźwiedziego bardziej wydłużone
2. Wyrastają po dwa na jednej mięsistej łodyżce – u niedźwiedziego po jednym (chociaż w kupie może rosnąć wiele cebulek i czasem z ziemi wychodzi razem 100 liści, ale nie w parach). U niedźwiedziego KAŻDY liść ma osobny długi ogonek!
3. Czosnek siatkowaty występuje zwykle na innych siedliskach: na górskich łąkach lub w lasach iglastych lub mieszanych. Tymczasem niedźwiedzi rośnie w żyznych lasach liściastych (głównie w nadrzecznych lasach łęgowych i w buczynach. Jedak zdarzają się też płaty czosnku siatkowatego w buczynach w Bieszczadach (wiadomość od Marcina Sceliny, leśniczego z Bieszczadów).
U mnie w lesie sadziłem czosnek siatkowaty w trzech miejscach. W jednym, nad potokiem, się od razu nie przyjął. W drugim, w olszynie, nawet rósł ale zżarły go sarny! W trzecim rozwija się bardzo ładnie i z 2 roślin mam już coś z 8. Rośnie na polanie w lesie jodłowym wśród paproci. Ma tam idealne warunki wzrostu – półcień i wilgotne powietrze.
Czosnek siatkowaty nie jest pod ochroną, ale rośnie bardzo powoli i jest u nas BARDZO rzadki. Nie powinniśmy go zbierać w celach konsumpcyjnych, chyba że jeden liść na spróbowanie. W Polsce występuje jedynie na południu (najdalej na północ wysunięte stanowiska ma gdzieś koło Kazimierza Dolnego. Znaleźć go można tylko w pd-wsch. ćwiartce Polski, głównie w Górach Świętokrzyskich, na Lubelszczyźnie, w Puszczy Sandomierskiej, Beskidzie Niskim i Bieszczadach, w kilku pasmach Beskidów Zachodnich oraz na skraju pd-zach. Polski, w Karkonoszach.
Witam
A czy orientuje się pan może czy czosnek niedźwiedzi da się zaleźć w Beskidzie Śląskim? Okolice UStronia/Wisły? W ustroniu np Czantoria / Równica jest dużo świerków i sosen, a on chyba bardziej w liściastych lasach rośnie jak tutaj czytam. Panie kochany szukam go już od 3 lat, i nawet pana książka którą kupiłem w zeszłym roku nie pomogła :[ tragedia
nawet cebulki trudno kupić w internetach. Raz kupiłem taki proszek prawie że – zielone wysuszone listki w woreczku ale efekt był słabszy niż świeży (podejrzewam! bo okazji próbować nie miałem).
Pozdrawiam i proszę o nadzieję – jakby pan w Ustroniu znalazł czosnek niedźwiedzi – proszę mi dać znać :)
On tylko pod liściastymi… Masę go rośnie w Skoczowie przy autostradzie i w ogrodach w Cieszynie.
Witam,
Czosnek siatkowaty występuje także na Górnym Śląsku. Jego stanowisko znajduje się w lesie w Miechowicach w dzielnicy Bytomia (Miechowicka Ostoja Leśna).
Pozdrawiam
Joanna Michalik