Najpiękniejsza z polskich róż! Róża jabłkowata

Dla laika róża to róża. Jednak nawet wśród dzikich róż spotykamy gatunki różniące się kolorem kwiatów i kształtem owoców. Najpospolitszą dziką różą w Polsce jest róża psia Rosa canina. A według mnie najpiękniejszą – róża jabłkowata Rosa villosa (inne nazwy Rosa pomifera lub Rosa mollis).

DSC00287b

Ten krzew jest wielkości róży psiej ale ma liście o bardziej srebrnym kolorze. Ma też prawie dwa razy większe owoce. Owoce róży psiej są lekko podługowate – a tego gatunku są okrągłe jak piłeczki (z niewielkimi gruczołkami na powierzchni). Bardzo szybko nabierają intensywnie karminowej barwy – już pod koniec sierpnia opadają, kiedy inne dzikie róże są jeszcze zielone, lub dopiero żółkną. Jest to róża bardzo rzadka w Polsce, spotykana na rozproszonych stanowiskach głównie w północnej połówce kraju.

Róża jabłkowata ma owoce podobnej wielkości jak sadzona róża pomarszczona Rosa rugosa – gatunek pochodzący z Azji Wschodniej, ale u nas zadomowiony na wydmach, nasypach i przypłociach. Róża pomarszczona jest niższa (o połowę), ma większe kwiaty, a owoce bardziej spłaszczone, dojrzewające dopiero we wrześniu. No i tworzy rozłogi (róża jabłkowata to wyrazisty krzak).

Dawno dawno temu, w latach 1992-93 wykonywałem pracę magisterską o krzewach rosnących na skraju Puszczy Białowieskiej. Przeszedłem wtedy na piechotę 400 km linii brzegowej Puszczy robiąc mapę rozmieszczenia krzewów, w tym róż. Różę jabłkowatą odkryłem we wsi Masiewo na północy Puszczy. Kiedy 10 lat temu, w listopadzie 2004, przyjechałem na pogrzeb mojego promotora i Mistrza prof. Janusza Bogdana Falińskiego, zaraz po pogrzebie pojechałem do Masiewa i wykopałem kilka sadzonek tego gatunku, które szczęśliwie rosną w moim ogrodzie.

DSCN4925b

Mapa rozmieszczenia róży jabłkowatej w Polsce. Przerysowano z Atlasu Rozmieszczenia Roślin Naczyniowych Polski, pod red. A i M. Zająców.